Bebeklerde Kundak Kullanımı

Bebeklerde kundak kullanımı bizim hiç de yabancı olmadığımız bir destek aslında. Anneannelerimizin dönemini düşünecek olursak tüm bebeklerin baştan ayağa sıkıca kundaklandıklarını hatırlayabiliriz. Yıllar boyu hep bebeği rahatlatan ve uykularına yardım eden bir destek olarak kullanılmış. Ancak kundak çok eski ve çok faydalı bir yöntem olmakla birlikte doğru uygulanmazsa bebek için tehlikeli de olabiliyor.

Bu nedenle kundak nasıl yapılır? Faydaları nelerdir? Yanlış yapılması ne gibi tehlikeler yaratır? Ne zamana kadar uygulanmalıdır? gibi sıkça karşılaştığım soruları bu yazımda toplamak istedim.

Kundak neden yapılır?

Bebekler dünyaya geldikten sonra ilk 3-4 ay kendilerini hala anne karnında zannederler. Hatta hamilelik süresince adlandırılan 1.trimester (ilk 3 ay), 2.trimester (ikinci 3 ay) ve 3.trimester (üçüncü 3 ay) dönemlerine ek olarak doğum sonrasında geçirilen ilk 3 aya da bu nedenle 4.trimester denilmektedir.  Anne karnında 9 ay boyunca hareketleri kısıtlı, sıkışık, sıcak ve rahat bir ortamda güven içinde büyüyen bebeğiniz, dünyaya geldikten sonra da yine aynı sıkışıklık hissini ve sıcaklığı arar. Özellikle uyku zamanları onu en çok rahatlatan şey anne karnı hissi veren durumlardır.

İşte kundak, bebeğinizin ihtiyaç duyduğu bu sıkışıklık hissini ona vererek, sıcak bir ortam oluşturur. Bu da anne karnı hissini duyan bebeğinizin çok daha kolay uykuya dalmasını sağlar.

Bu dönemin diğer rahatlatan ve uykulara yardımcı olan ipuçlarına 0-6 Hafta Uyku Düzeni ve 6 Hafta-3 Ay Uyku Düzeni başlıklı yazılardan bakabilirsiniz.

Bu sıkışıklık hissini bulamayan bebeklerde uykuya dalarken zorlanma, ağlama veya uykuya dalsalar bile uykunun ortasında sıçrayarak uyanma gibi durumlar gözlenir. Yenidoğan bebeğinizi uykusunda izlerseniz siz de bu sıçrama hareketlerini çok net bir şekilde görebilirsiniz.

Ayrıca ilk zamanlar bebeğiniz ellerini ve kollarını istemsiz hareket ettirir. Bu da uyuduğu esnada farkında olmadan yaptığı el-kol hareketleriyle uykusunu bölmesine neden olur. Hatta çarpan elin kendisine ait olmadığını düşündüğünden uyandığı anda gayet de şaşkındır 😊 Bu istemsiz hareketler 3-4.ay sonuna kadar devam eder. O nedenle bu aylardan önce uyku zamanı bebeğinizi kundaklamanız hem uykuya geçişini kolaylaştıracak hem de daha uzun uyumasını sağlayacaktır.

Doğru kundak nasıl yapılmalıdır?

Yazının başında da bahsettiğim gibi aslında kundak bizim için yıllardır süre gelen gelenekselleşmiş bir yöntem. Ancak anneannelerimizin döneminde uygulanan bebeği baştan ayağa sıkıca sarma durumunun bebeklerin fiziksel gelişimi için sağlıklı olmadığı artık kesin olarak kanıtlandı. Doğru olan bebeğinizi yarım kundak şeklinde sarmanız.

Bunun için ilk olarak bebeğinizin uyuduğu ortam sıcaklığına uygun bir tülbent, müslin veya kundak örtüsü/kıyafeti seçmelisiniz. Bebeğinizin vücut sıcaklığının aşırı yükselmesine neden olabilecek battaniye, polar veya kalın örtülerden kaçınmalısınız.

Diğer önemli nokta ise bebeğinizin bacaklarını kesinlikle sıkıca sarmamanız ve rahatça hareket ettirebildiğinden emin olmanızdır. Bacakların sıkıca sarılması kalça çıkığı riskini arttırmaktadır.

Bunların yanında sardığınız örtünün üst kısmının fazla gevşek olmadığına ve bebeğinizin yüzünü kapatıp nefes yolunu engellemediğine de dikkat etmelisiniz.

Ama tabi gevşek olmasın derken bebeğinizi çok da sıkmamalısınız. Bunun için doğru ölçü olarak kundağı bağladıktan sonra sizin elinizin girebileceği şekilde bir rahatlık seviyesini dikkate alabilirsiniz.

Son olarak bebeğinizi sadece uyku zamanlarında kundaklamanız ve uyanık kaldığı zamanlarda el-kol-bacak hareketlerini rahatça yapabilmesi için onu serbest bırakmanız da çok önemlidir.

Eğer hali hazırda kundaklı bir tulumunuz varsa uyku zamanı bebeğinize onu giydirip kollarını içine alacak şekilde bağlayarak rahatça kullanabilirsiniz. Ama illa da kundaklı tulumunuzun olması şart değil. Evinizdeki çok kalın olmayan bir örtüyle de yarım kundağı çok kolayca yapabilirsiniz. İşte fotoğraflarla adım adım kundak yapımı;

1. Bebeğinizi sarmak için seçtiğiniz örtünün üst kısmını içe doğru katlayarak düz hale getirin. Bebeğinizin boynu örtünün üst kısmına denk gelecek ve başı açıkta kalacak şekilde örtünün üstüne yerleştirin.
2. Bir kolunu vücuduna yapıştırıp diğer tarafa doğru örtüyle sarın.
3. Örtünün ucunu açıkta kalan kolunun altından geçirip sırt kısmına denk gelecek şekilde sıkıştırın.
4. Ayak ucu kısmı eğer uzunsa sarmış olduğunuz parçanın üzerinden yine sırt kısmına sıkıştırabilir, uzun değilse katlayarak karın kısmını geçmeyecek şekilde üstüne doğru örtebilirsiniz.
5. Son olarak açık kalan diğer kolunu da sarıp yine bebeğinizin sırtına sıkıştırarak yarım kundağı tamamlayabilirsiniz.
6. Bebeğiniz yarım kundağının içinde rahat ve güvende

Kundak ne zamana kadar kullanılabilir?

Bebeğinizin el-kol-bacak hareketleri istemli bir hale gelip de kendi kendini döndürmeye başladıktan sonra kundağı bırakmalısınız. Bu da ortalama 3-4.aylara denk gelecektir. Bu aylardan sonra artık kendi kendine dönme çabaları içerisindeki bebeğinizin kundaklı olması tehlike yaratabilir. Henüz başını ve boynunu istediği gibi rahatça döndüremeyen bebeğiniz siz fark etmeden yüz üstü dönerse, el ve kolları kundağın içinde olduğundan nefes yolunun kapanmasına neden olacak tehlikeli bir durumda kalabilir. Bu nedenle kundakladığınız bebeğinizi kesinlikle sırtüstü yatırmalı, hareketlenip kendi başına dönmeye başladıktan sonra da kundağı bırakmalısınız.

Kundağı bırakmak için doğru zaman olup olmadığını bebeğinizin bir kolunu dışarda bırakarak anlayabilirsiniz. Eğer bu şekilde rahatça uyuyor ve sık uyanmıyorsa o zaman kundak desteğini bırakmak için doğru zaman gelmiş demektir.

Sonuç olarak kalça ve bacak bölgesini sıkmadan, kollarını sıkıştırarak yaptığınız yarım kundak, bebeğinize anne karnı hissi vereceğinden rahatlamasına ve daha kolay uykuya geçerek daha uzun uyumasına yardım edecektir.  Rahatça uykuya dalan ve gün içerisinde huzurlu olan bebeklerde kundağa çok ihtiyaç duyulmasa da kolik veya aşırı gazlı bebeklerin rahatlatılmasında da sıkça başvurulan bir yöntemdir. Her konuda olduğu gibi bu konuda da durumu her bebek için ayrı kabul edip bebeğinizin kundağı sevip sevmediğini bir süre deneyerek gözlemlemenizi tavsiye ederim.

Sevgiler,

Cansu Özel

Bebek Uyku Danışmanı