Eylül ayının başlamasıyla birlikte kendimizi bir koşuşturmanın içinde bulduk. Yaz boyunca kurduğumuz düzeninin biraz dışına çıktık, belki tepe taklak olduk. Hele bir de oyun grubu, kreş, anaokulu başladıysa saatleri ayarlamada, günü planlamada biraz zorluk çektik.
Ama çocuklarımızın gelişimi için uyku ve beslenme ne kadar önemliyse yaşıtlarıyla birlikte olmaları, iletişim kurmaları da o kadar önemli. O nedenle dış dünyayı tanıyabilecekleri, sosyalleşip yeni beceriler edinebilecekleri ortamlarda bulunmalarını sağlamak gerekiyor. Bunun için en güzel yerler oyun grupları, kreşler ve anaokulları. 2-2,5 yaş ve üstü her çocuğun kendi yaşına uygun ortamlardan birinde haftanın en az birkaç günü bulunmasını çok önemsiyorum. Biz anne-babalar çocuklarımıza ne kadar yeni beceriler edindirmeye çalışsak, yeni aktiviteler yaptırsak da yaşıtlarıyla farklı paylaşımlar yapmalarının ve deneyerek, gözlemleyerek öğrenmelerinin yerini hiçbir şeyin tutamayacağını düşünüyorum.
Bu aşamada gün boyu evde beraber zaman geçirirken bir anda yeni aktivitelerin plana dahil olması günlük düzeni biraz kaydırmış olabilir. Ama merak etmeyin, çocuğunuz kreşe, okula veya oyun grubuna giderken de uyku düzenini rahatça kurabilirsiniz.
Zaman tanıyın
Öncelikle çocuğunuzun yeni ortama alışması için ona biraz zaman tanıyın. Salgın sürecinin çocukları olumsuz etkileyen en büyük yanı sosyalleşme becerileri oldu. Hepimiz evlerimize kapandığımız için yeni kişilerle tanışma, iletişim kurma, kendini ifade etme gibi konularda zorluk yaşadılar. Bu nedenle yeni bir ortama girdiklerinde bunu yadırgamaları, olumsuz tepkiler vermeleri, hemen kaynaşamamaları çok normaldir. Güven duygusunu oturtana kadar zaman vermek ve sabırlı yaklaşmak burada kilit rol oynar. İlk günler ihtiyaç duyduğunda yanında olacağınızı sık sık hatırlatmanız (ve gerçekten olmanız) ilerleyen günlerde daha kolay uyum sağlamalarına yardım edecektir.
Kreşte/Anaokulunda öğlen uykusunu uyumuyor
Her zaman söylerim, uykunun temeli güven duygusudur. Çocuklar güven duymadıkları ortamlarda veya kişilerin yanında uyu(ya)mazlar. Eğer çocuğunuz yeni bir kreşe/anaokuluna başladıysa önce oraya ve oradaki insanlara alışması, benimsemesi ve güven duyması gerekir. Ancak ondan sonra yaşıtlarıyla birlikte öğlen uyku rutinine girecektir. Bu aşamada çocuğunuzu zorlamayın. Sadece okulla konuşup uyumasa bile en azından öğlen saatini “dinlenme saati” olarak uzanarak geçirmesini sağlamalarını rica edebilirsiniz. Böylece akşama kadar fazlaca yorulmamış olur.
Hafta içi kreşte uyumuyor hafta sonu evde uyuyor veya tam tersi
Bir diğer konu da hafta içi ve hafta sonu düzeninin farklı olması. Eğer çocuğunuz hafta içi kreşte uyumuyor ama hafta sonu sizinle birlikteyken uyuyorsa veya tam tersi oluyorsa bu durum gayet normaldir. Uyku düzenini etkilemez veya herhangi bir bozulmaya neden olmaz. Ama dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. O da gündüz uyuduğu zamanlardaki akşam uyuma saatini, uyumadığı günlerdekiyle aynı tutmamaktır. Örneğin çocuğunuz gündüz 13:00-14:00 arası kreşte uyuyorsa akşam 21:00-21:30 gibi uykuya gidecektir. Ama hafta sonu sizinleyken uyumuyorsa onu çok daha erken 19:00-20:00 arası uykuya götürmeniz vücudunun fazlaca yorulup zorlanması açısından faydalı olacaktır.
Oyun grubuna gittiği günler uyku saati şaşıyor
En çok karşılaştığım konulardan biri de maalesef oyun gruplarının o yaş çocukların uyku düzenine göre oluşturulmamış olması. Örneğin oyun grubuna giden 2 yaşındaki bir çocuğun günde 1 uyku uyuyor olması gerekir. Bunu da günün tam ortasında yani 12:00-14:00 saatleri arasında (güne başladığı saate göre değişkenlik gösterecektir) başlatıyor olması beklenir. Ancak maalesef görüyorum ki çoğu oyun grubu saati 13:00 gibi başlıyor. Böyle olunca çocuğunuzun uyku saati şaşıyor olabilir.
Peki bu durumda ne yapabilirsiniz? Oyun grubuna götürdüğünüz günlerde eve dönünce uykuya yatırabilirsiniz. Böylece o gün saatleri biraz kaydırarak ilerletmiş olursunuz. Buna bağlı olarak da akşam uyku saati biraz geçe kayabilir. Eğer uyumak istemez veya saati çok kayarsa en azından dönüşte bir süre yere uzanarak sakin aktiviteler yapabilir, uyumasa bile bir “dinlenme saati” yaratmış olursunuz. Böylece akşama kadar fazla yorulmamış olur. Oyun grubuna götürmediğiniz günlerde yine eski düzeninde ilerleyerek uyutabilirsiniz.
Çocuğunuzun bazı günler öğlen uykusu uyuması bazı günler uyumaması genel düzenini etkilemez veya kafa karışıklığına yol açmaz. Önemli olan gündüz uykularını atladığında akşam uykusuna biraz daha erken yatırarak fazla yorulmasının önüne geçmektir. Zaten gün içinde fazlaca yorulup yorulmadığını gece uyku performansına bakarak anlayabilirsiniz. Eğer gündüz uykusu uyumadığı günlerin gecesinde zor dalıyor, sık uyanıyor, gece uzun süre uyanık kalıyor veya güne erken başlıyorsa o zaman gündüz çok yorulduğunu anlayabilirsiniz. Bu durumda kısa süreli de olsa bir gündüz uykusunu geri getirmeniz faydalı olacaktır.
Eğer çocuğunuzun uyku düzeninde farklı bozulmalar olduğunu fark ederseniz 2-4 Yaş Uyku Düzeni başlıklı yazımdaki ipuçlarına göz gezdirebilirsiniz.
Faydalı olması dileğiyle,
Sevgiler,
Cansu Özel
Bebek Uyku Danışmanı
Bebek Uyku Danışmanı-Cansu Özel 